For this speech on Labour Day in English, read here
We zijn in Nederland voor het eerst geconfronteerd met wat er gebeurt als sekswerk in een land illegaal wordt gemaakt
Sekswerkers zijn als enige belastingbetalende beroepsgroep, vanwege ingewikkelde belastingsystemen en ondoorgrondelijke gemeentelijke regels, verboden te werken én tegelijk ook uitgesloten van coronanoodsteun. Sekswerkers waren aan het verhongeren
Tegelijkertijd verhoogden gemeentes en politie hun controles op sekswerkers die op internet adverteren! Een sekswerker denkt de deur open te doen voor een klant en dan staan er ineens 5 agenten voor zijn of haar neus. Als je weer eens in de krant leest dat er een illegaal prostitutiebedrijf is gesloten, bedenk dan dat ook die belastingbetalende sekswerker kan zijn die nu dakloos is geworden
Sekswerkers die verkracht of beroofd worden, durven niet meer naar de politie te stappen uit angst voor gevolgen zoals boetes, dwangbevelen en huisuitzettingen en zelfs landuitzettingen. Criminelen weten dit helaas maar al te goed
In korte tijd is het volledig uit de hand gelopen. Geweld tegen sekswerkers is extreem toegenomen en buitengewoon kwaadaardig. Sekswerk is heus niet verdwenen nu het verboden is, het is alleen gevaarlijk geworden
Een vriendin vertelde mij dat ze midden in de nacht naar een vakantiepark gereden, de eigenaar had ontdekt dat een collega klanten ontving en hij heeft toen om 3 uur ’s nachts haar in haar lingerie uit haar chalet had gegooid
Ik las in de krant dat een sekswerker tweehoog van het balkon was gesprongen tijdens een een controle van de politie
Ik bezocht een sekswerkers-meeting en daar vertelde een vrouw over haar vriendin die door een klant van de trap was geduwd, ze had haar beide benen gebroken, ze durfde niet naar de politie en zelfs niet naar het ziekenhuis
Ik hoorde van een hulpverlener dat ze een huilende exploitant aan de telefoon had gehad, een van de erotisch masseuses leefde niet meer door suïcide
Op het nieuws ging het over een sekswerker die vermoord was
Sommige collega’s heb ik nooit meer gezien. Ik kan ze niet meer bereiken. Niemand weet waar ze zijn
Godzijdank zijn deze tijden voorbij! We hopen dit nooit meer mee te maken. Toch??
Maar wat doet onze regering?
Die besluit de WRS in te voeren, Wet Repressie Sekswerkers, een wet die sekswerk illegaal maakt, ons nog verder criminaliseert, nog meer mogelijkheden geeft om ons te straffen; te beboeten, onze huurcontracten te ontbinden soms of ons land uit te zetten. Wij hebben gezien wat er gebeurt als in een land sekswerk illegaal wordt gemaakt
Hoeveel slachtoffers moeten er nog vallen?
Sekswerkers bedienen heel veel mannen, en de meeste klanten zijn leuke en aardige kerels, maar af en toe dan kan er wel eens een klootzak tussen zitten. Klootzakken zullen speciaal op zoek gaan naar sekswerkers die illegaal werken.
Geef die klootzak niet die kans!
Speciale zorgen maak ik mij over manlijke sekswerkers, transgender-sekswerkers, migranten-sekswerkers en sekswerkers met een verslaving. Dit zijn doorgaans de sekswerkers die zich niet willen of kunnen registreren volgens de regels van de WRS en zij lopen daardoor een nog hoger risico op geweld
We hebben het gezien en meegemaakt
De meeste mensen vinden een hoer het laagste van het laagste; hoeren verdienen geen respect maar minachting en vernedering en zijn daarom vaak het doelwit van “gerechtvaardigd” geweld. Sekswerkers de illegaliteit injagen, vergroot het geweld op sekswerkers. Het wordt er voor sekswerkers hoeren snollen sletten, en voor iederéén die zich niet houdt aan de opgelegde seksuele moraal, gevaarlijker op!
Wij, iedereen die hier in het Griftpark aanwezig is, wij allemaal, wij willen wonen in een land waar geweld door niemand meer geduld wordt. Een land waar álle sekswerkers, met, of zonder vergunning ongeacht gender, seksuele oriëntatie, verblijfsstatus, leeftijd, levensstijl of werkvorm veilig zijn, waar álle mensen veilig zijn. Waar wij bondgenoten kunnen zijn
Ik heb wel een idee hoe wij dit kunnen doen. Geef ons arbeidsrechten !
Dit is geen gek nieuw idee of onmogelijk uit te voeren. Nieuw Zeeland is het eerste land ter wereld dat sekswerkers dezelfde rechten als andere werkende mensen heeft gegeven. En het tweede land te wereld is ons buurland en hopelijk ons voorland België. In beide landen is dit beleid tot stand gekomen samen met sekswerkers
Praat met sekswerkers! Luister naar ons. Wij zijn de eersten die belang hebben bij een sector zonder dwang en uitbuiting.
Zoals Daan van de Belgische sekswerkvereniging Utsopi schreef: “Wil je ons echt helpen? Geef ons rechten!”
Laat België ons gidsland zijn!
En wat kan jij nu doen?
Wees een bondgenoot van sekswerkers. Spreek je uit! Draag een button. Sex Work is work! Ga met vrienden en familie en vreemden op straat in gesprek over arbeidsrechten van sekswerkers. Misschien wel na aanleiding van die button
En als wij weer in Den Haag gaan protesteren tegen de WRS, ga met ons mee! We gaan weer op pad tijdens de behandeling van deze wet in eerste en tweede kamer, datum zijn nog niet bekend, maar hou het alsjeblieft in de gaten.
Steun ons! Support ons! Wees onze bondgenoot! En alle sekswerkers zullen van je houden
Ruim 45 jaar geleden op een maandagochtend 2 juni 1975 bezetten 100 sekswerkers een kerk in Lyon. In 1975 werden sekswerkers in Frankrijk, ondanks dat ze wel belasting betaalden, toch uitgesloten van gezondheidszorg. De Rendez-vous hotels, de werkplekken van sekswerkers, werden gesloten. Sekswerkers kregen boetes en gingen de gevangenis in
In 1975: Sekswerkers die verkracht of beroofd werden, durfden niet meer naar de politie te stappen
In 1975: Criminelen wisten dit helaas maar al te goed
In 1975: werden er in Lyon 3 sekswerkers vermoord
Ruim 45 jaar later in 2021 zijn in Utrecht de ramen aan de Hardebollenstraat dicht, de bootjes op Het Zandpad weg en de tippelbaan is over een maand verdwenen. Sekswerkers kunnen nergens meer legaal werken, zelfs in hun eigen woning is het verboden geworden. Tegelijkertijd verhoogt politie controles op sekswerkers die op internet adverteren! Een sekswerker denkt zijn of haar deur open te doen voor een klant en dan staan er ineens 5 agenten voor zijn of haar neus
Als je weer eens in de krant leest dat er een illegaal prostitutiebedrijf is gesloten, bedenk dan dat ook die belastingbetalende sekswerker kan zijn die desondanks geen vergunning van de gemeente heeft gekregen, die nu dakloos is geworden…
In 2021: Sekswerkers die verkracht of beroofd worden, durven niet meer naar de politie te stappen
In 2021: Criminelen weten dit helaas maar al te goed
In 2021: Er zijn 4 sekswerkers (waarvan ik het weet) dood door suïcide
Hun werknamen zijn:
miss Britney
T
Ben
Maan
En nog steeds zijn sekswerkers vanwege ingewikkelde regelingen en werkvergunningen als enige belastingbetalende beroepsgroep uitgesloten van alle financiële noodsteun??
Politie die op sekswerkers jaagt met boetes. De gemeente die de ramen, bootjes en tippelbanen van sekswerkers verkoopt. Een regering die sekswerkers in nood uitsluit van financiële steun. Onze overheid vergroot het stigma en geweld tegen sekswerkers, hoeren, sletten, snollen en iederéén die zich niet houdt aan de heersende heteroseksuele moraal. Een hoer wordt door de maatschappij gezien als het laagste van het laagste; hoeren verdienen geen respect maar krijgen minachting en vernedering en zijn daarom vaak het doel van “gerechtvaardigd” geweld
Speciale zorgen maak ik mij over manlijke sekswerkers, trans-sekswerkers, migranten-sekswerkers en sekswerkers met een verslaving. Zij hebben een dubbel stigma én lopen een verhoogd risico op geweld
In 1975 waren er een aantal katholieke sekswerkers die regelmatig de dienst van een priester bijwoonden. Deze priester beschermde sekswerkers in zijn kerk, een heilige grond, door de politie tegen te houden, Stadsgenoten brachten tijdens deze bezetting die een week duurde, de sekswerkers in de kerk eten en schone kleren. Huisvrouwen riepen met sekswerkers in koor: wij ook zijn moeders! Een advocaat spande rechtszaken aan. Sekswerkers kregen weer toegang tot gezondheidszorg en werden niet meer in de cel gegooid
In heel Frankrijk besloten sekswerkers kerken te bezetten en zelfs in Engeland begonnen sekswerkers te demonstreren. Er was nog nooit zo’n hoge opkomst van protesterende sekswerkers geweest, 2 juni 1975 markeert het begin van de samenwerking van sekswerkers en bondgenoten
Vandaag de dag, ruim 45 jaar later, staan we hier met zijn allen: sekswerkers, boeren, burgers, studenten, punkers, krakers, queers, homo’s hetero’s jong, oud, zwart en wit, en alle smaken en kleuren daartussen in, vechters voor woonrecht, knokkers voor arbeidsrecht, voedselcollectieven solidariteitsnetwerken. De Bonte Hond, Black Lives Matter, Mirgrants Netherlands, ik zie jullie.
Wie ik nog meer zie: geweldige hulpverleners, bevriende onderzoekers, een briljante juriste, een fantastische lerares, mijn dierbare vriendinnen, mijn lieve broer. Ik voel jullie support. Sekswerkers staan er niet alleen voor! Dank jullie wel!
Wij, iedereen die hier nu in dit park aanwezig is, wij allemaal willen dat geweld door niemand meer geduld wordt, dat álle sekswerkers ongeacht: gender,leeftijd, kleur seksuele oriëntatie, verblijfsstatus, leeftijd, levensstijl of werkvorm veilig zijn. Dat wij bondgenoten kunnen zijn
Aanstaande woensdag is het 2 juni, een dag waarin deze opstand uit 1975 herdacht en gevierd wordt, door sekswerkers, priesters, huisvrouwen, feministen, activisten en medestrijders over de hele wereld, het begin van onze samenwerking. Aan iedereen die hier aanwezig is: Kom woensdagmiddag naar Tilburg waar sekswerkers en bondgenoten een zelfgebouwde peepshow op wielen door de straten trekken en vier met ons de internationale sekswerkerdag. Sekswerk is werk!
Een toenemende zichtbaarheid van sekswerkers leidt tot normalisering, waardoor de acceptatie in de samenleving voor seksuele diversiteit toeneemt zodat álle mensen, wij allemaal, wie of wat we ook zijn, zodanig geaccepteerd worden, zodat wij, iedereen, wij ons allemaal daadwerkelijk vrij voelen om openlijk te zijn wij zijn
De Peeps Show Hoes is een samenwerking van kunstenaars, desigers, actvisten en sekswerkers… op wielen!
Gemaakt samen met Maggie Saunders, een dierbare bondgenoot en SAVE, een collectief van sekswerkers. Kom ook woensdagmiddag 2 juni naar Koningsplein, Tilburg om samen met Peep Show Hoes en Seksworks, een Brabants sekswerkcollectief de dag van de Sekswerker te vieren!
De geschiedenis leert dat tijdens virusuitbraken prostituees vaak als zondebok werden aangewezen, en ook nu worden sekswerkers gezien als verspreiders van ziektes. Sekswerkers zijn als enige contactberoep verboden te werken. Kappers en schoonheidspecialisten mogen weer aan het werk, en zelfs masseurs, behalve als hij of zij die paar cm erbij neemt, dan mag het ineens niet?
En daarbij, vanwege ingewikkelde belastingsystemen en gemeentelijke sekswerk-toestemmingen zijn sekswerkers uitgesloten van alle noodsteun als enige belastingbetalende beroepsgroep?
Sekswerkers zitten al een jaar zonder werk en zonder overheidssteun! Sekswerkers zijn aan het verhongeren. Ik had echt gedacht dat als we belasting zouden betalen net als andere mensen dat we dan ook behandeld zouden worden als mensen
Tegelijkertijd verhogen gemeentes en politie hun controles op sekswerkers die op internet adverteren! Een sekswerker denkt de deur open te doen voor een klant en dan staan er ineens 5 agenten voor zijn of haar neus
Als je weer eens in de krant leest dat er een illegaal prostitutiebedrijf is gesloten, bedenk dan dat ook die belastingbetalende sekswerker kan zijn die desondanks geen vergunning van de gemeente heeft gekregen, die nu dakloos is geworden
We worden in Nederland voor het eerst geconfronteerd met wat er gebeurt als sekswerk in een land volledig illegaal is. Sekswerkers die verkracht of beroofd worden, durven niet meer naar de politie te stappen uit angst voor gevolgen zoals boetes, dwangbevelen en huisuitzettingen en zelfs landuitzettingen. Criminelen weten dit helaas maar al te goed
In korte tijd is het volledig uit de hand gelopen. Geweld tegen sekswerkers is extreem toegenomen en buitengewoon kwaadaardig. Sekswerk is heus niet verdwenen nu het verboden is, het is alleen gevaarlijk geworden
Speciale zorgen maak ik mij over manlijke sekswerkers, transgender-sekswerkers, migranten-sekswerkers en sekswerkers met een verslaving. Zij hebben een dubbel stigma én lopen een verhoogd risico op geweld
Een hoer wordt door de maatschappij gezien als het laagste van het laagste; hoeren verdienen geen respect maar krijgen minachting en vernedering en zijn vaak het doel van “gerechtvaardigd” geweld. Door nu tijdens deze virusuitbraak sekswerkers verbieden te werken, uit te sluiten van overheidssteun en op ze te jagen als heksen, vergroot het stigma en geweld tegen sekswerkers, hoeren, sletten, snollen en iederéén die zich niet houdt aan de heersende heteroseksuele moraal
Het is voor mij doodeng om aan dit event aan mee te doen. Maar ik ben hier toch, om te laten zien, hier zijn wij en wij gaan niet weg. Prostitutie heeft altijd bestaan, sekswerk is van alle tijden!
Een toenemende zichtbaarheid van sekswerkers leidt tot normalisering, waardoor de acceptatie in de samenleving voor seksuele diversiteit toeneemt zodat álle mensen, wij allemaal, wie of wat we ook zijn, zodanig geaccepteerd worden, zodat wij, iedereen die hier aanwezig is op deze prachtige locatie en iedereen die deze show volgt, wij ons allemaal daadwerkelijk vrij voelen om openlijk te zijn wij zijn
Ik ben bang…
Er ligt een wetsvoorstel om een landelijke vergunningsplicht in te voeren voor sekswerkers. Sekswerkers zonder vergunning worden illegale prostituees genoemd en riskeren een boete van maar liefst €20.000,-.
Ik stoor mij aan de term “illegale prostitutie”. Prostitutie was al legaal in Nederland in 1811. Tijdens de Franse bezetting heeft Napoleon bordelen gelegaliseerd omdat zijn leger te lijden had onder geslachtsziektes en zo konden er medische controles uitgevoerd worden. Dat veranderde een eeuw later in 1911 met de invoering van het bordeelverbod. Vanaf 1911 dus waren prostituees legaal maar de bordelen illegaal. Sinds de opheffing van het bordeelverbod in 2000 is het precies andersom: nu zijn de bordelen legaal en álle prostituees die niet in bordelen werken, zijn illegaal.
Ook ik ben zo’n illegale prostituee. Ik kies hiervoor want ik graag mijn eigen prijzen, werktijden en klanten bepalen. Ik sta bij de Kamer van Koophandel ingeschreven als zzp-er en ik betaal belasting net als iedere andere brave burger. Maar tóch ben ik zo’n illegale prostituee.
Ikzelf noem het liever onvergund omdat veel mensen bij illegale prostitutie een negatief beeld hebben, terwijl het feitelijk alleen iets administratiefs is, namelijk het niet in bezit hebben van een speciale werkvergunning voor sekswerkers. Er kunnen verschillende redenen spelen om geen sekswerkvergunning aan te willen of kunnen vragen zoals: onbekendheid met de procedure, niet geregistreerd willen staan vanwege het stigma, angst voor privacy schendingen, het risico op datalekken of niet uit een EU-land afkomstig zijn.
Sekswerkers bedienen heel veel mannen en de meeste klanten zijn leuke en aardige kerels. maar af en toe kan er wel eens een rotzak tussen zitten. Rotzakken zullen speciaal op zoek gaan naar sekswerkers die geen sekswerkvergunning hebben. Deze sekswerkers zullen geen aangifte doen als ze beroofd of verkracht worden, bang om een dwangbevel van €20.000.- opgelegd te krijgen. Rotzakken weten dit maar al te goed. Geef hun niet die kans! Mijn vrees dat meer sekswerkers meer geweld gaan meemaken als dit wetsvoorstel erdoorheen komt!
Een hoer wordt gezien als het laagste van het laagste, en verdient geen respect maar minachting en vernedering en is daarom vaak het doelwit van “gerechtvaardigd” geweld. Stigma op sekswerkers maakt dat geweld jegens sekswerkers acceptabel wordt gevonden en zorgt ervoor dat het geweld toeneemt. Sekswerkers illegaal maken, draagt bij aan dit stigma. Het wordt er voor sekswerkers, en voor iederéén die zich niet houdt aan de opgelegde seksuele moraal, gevaarlijker op!
Ik vraag u om de rechten van sekswerkers te steunen. Sekswerk is een legaal beroep. Als u écht het risico op geweld wil verminderen, creëer dan geen apart illegaal en onzichtbaar circuit.
De politie zou niet onze vijand moeten zijn, maar een vriend waar we naar toe kunnen als we hulp nodig hebben!
Vandaag gaat het over de toekomst van de tippelzone. Iedereen die betrokken is bij de tippelzone: de gemeente, politie, bewaking, GGD, Iriszorg, De Cirkel, ik wil u en hen bedanken dat u allen zorgt voor een tippelzone die functioneert waarvoor deze opgericht is: buurtoverlast wordt beperkt, criminaliteit wordt bestreden, medische zorg en hulpverlening wordt ter plekke aangeboden. Na verloop van tijd is het goed om het functioneren van een zone te evalueren en dank u wel dat ik hier iets over mag zeggen
Ondanks allerlei maatregelen om prostitutie te laten verminderen, zoals een tippelvergunningsysteem en een uitsterfbeleid, heeft dit niet geleid tot vermindering van straatwerkers in Nijmegen. In het onlangs gehouden onderzoek naar straatprostitutie in Nijmegen (Bureau Beke) staat te lezen dat er zelfs een gestage toename van straatwerkers lijkt te zijn!
De aanname dat prostitutie verdwijnt als prostitutie verboden wordt, is een onjuiste. Prostitutie is namelijk niet de oorzaak van de problemen zoals vaak gedacht wordt, maar is juist in veel gevallen een oplossing voor problemen zoals bijvoorbeeld verslaving, schulden, uitsluiting op de arbeidsmarkt of de zorgen voor een zieke moeder. Toch wil men de baan sluiten!
Als de baan gesloten wordt, zijn deze sekswerkers niet minder verslaafd, zijn niet hun schulden opgelost, komen ze nog steeds heel moeilijk aan een reguliere baan en zijn ze nog steeds mantelzorger. Ze zullen blijven werken, op straat of vanuit huis in de onvergunde sector uit het zicht van politie en hulpverlening. Dit maakt hun leven er niet makkelijk op, alleen maar moeilijker…
Ik heb op deze baan hier in Nijmegen een aantal vrouwen geïnterviewd voor het landelijk onderzoek naar stigma en geweld (Soa Aids Nederland/PROUD). Ik heb heftige verhalen gehoord van de straatwerkers zonder tippelvergunning. Sekswerkers zonder tippelvergunning mogen niet op de tippelbaan of in de huiskamer komen en ook geen klanten afwerken op de beveiligde zone. Maar buiten deze baan mogen zij ook niet werken, dan krijgen zij een hoge boete. Het gevolg is dat zij met hun klanten naar het bos gaan, de haven, leegstaande panden, ver weg uit het zicht de politie. Ik heb hartverscheurende verhalen gehoord.
Als ze de tippelbaan op rijden, wéten klanten dat er beveiliging zit en dat ze zulke dingen niet ongestraft kunnen doen!
Ook sekswerkers die paydates via Kinky maken, en ook sekswerkers die in het MFC wonen, ook zij hebben een plek nodig waar ze veilig hun werk kunnen doen!
En voor de sekswerkers die wel zelfstandig wonen, ook voor hen is het niet veilig om thuis te werken. De politiemedewerkers van het prostitutieteam controleren sekswerkers die online adverteren, onder meer met de motivatie om mensenhandel op te sporen. Dit leidt echter niet tot meer veiligheid voor sekswerkers, maar vooral tot huisuitzettingen omdat deze gegevens worden doorgegeven aan de woningbouwvereniging, die prostitutieactiviteiten vanuit de woning verbiedt. Dit heeft als effect dat sekswerkers geen aangifte meer doen als zij of een collega te maken krijgen met mensenhandel, chantage, bedreiging of geweld.
Dat blijkt ook uit het landelijk onderzoek, 79% van de sekswerkers heeft het afgelopen jaar geen aangifte van geweld gedaan! Uit angst voor: discriminatie, privacyschending, juridische consequenties en woninguitzettingen.
De pakkans na het overvallen of mishandelen van een sekswerker is laag en criminelen weten dit maar al te goed!
Sekswerkers bedienen heel veel mannen en de meeste klanten zijn leuke en aardige kerels maar het is een wetmatigheid dat er af en toe een schoft tussen zit. Geef die schoft niet die kans. Schoften zoeken alleen slachtoffers op als ze weten (of sterk in geloven) dat ze ermee weg kunnen komen.
Speciale zorgen maak ik mij over transgender-sekswerkers, migranten-sekswerkers en sekswerkers met een verslaving . Zij hebben niet alleen te maken met arbeidsdiscriminatie in de reguliere sector maak ook in de seksindustrie. Zij hebben een dubbel stigma én lopen een verhoogd risico op geweld blijkt uit het landelijk onderzoek, en een exploitant neemt ze vaak niet aan.
Omdat er overal in heel Nederland ramen door gemeenten worden opgekocht, en op de laatste overgebleven tippelzones nieuwe tippelpasjes niet verstrekt worden, werken deze minst populaire sekswerkers vaak noodgedwongen en ongezien in de onvergunde prostitutie thuis of onvergund op straat buiten de beveiligde tippelbaan.
Twee jaar geleden is een transvrouw in Arnhem vermoord tijdens haar werk toen zij klanten ontving in een woonhuis.
Haar naam is Bianca.
Niet overal worden tippelbanen gesloten. De gemeente Arnhem heeft vorig jaar besloten voor het openhouden van de tippelbaan en het versoepelen van het vergunningsysteem. De gemeente Arnhem heeft gekozen voor de veiligheid van sekswerkers, ze heeft gekozen met haar hart.
Een burgervader hoort zorg te dragen voor en veiligheid te beiden aan zijn inwoners. Ik vraag u om ook de rechten van deze inwoners te steunen. Sekswerkers zijn ook mensen. Bovendien is sekswerk nog altijd een legaal beroep. Heb respect voor deze mensen dat zij zelfstandig in hun onderhoud voorzien. Jaag werkende vrouwen, mannen en transpersonen niet het illegale circuit in met alle risico’s van dien.
En als u écht hulp wil bieden, het risico op geweld wil verminderen en de levenskwaliteit wil verbeteren van een groep sekswerkers, zorg dat álle sekswerkers ongeacht gender, seksuele oriëntatie, levensstijl, verblijfsstatus of werkvorm in alle veiligheid hun werk kunnen doen!
Jaag ons niet het bos in!
– 20 juni 2019 –
De burgemeester heeft toegezegd dat de tippelbaan in Nijmegen voorlopig open blijft. Een klein succesje met een bitter randje want de sekswerkers die noodgedwongen met hun klanten naar het bos, de haven en leegstaande panden gaan, aan hun worden nog steeds de tippelvergunningen geweigerd…
Er heeft gister tijdens de gemeenteraadsvergadering ook een straatwerker uit Nijmegen gesproken. Ze vond het heel eng, toch wilde ze het doen. Ze heeft verteld waarom De Baan voor haar belangrijk is: vanwege de veilige werkomstandigheden, de gratis soa-controles en de gezellige huiskamer.
Ook onderzoeker en medestrijder Mi Jung van der Velde heeft weer ingesproken. Lees haar tekst hier (onder agendapunt 1: Begeleidend schrijven pitch rechtspositie agency en veiligheid..)
Het was heel druk, er moesten zelfs stoelen uit ander zalen gehaald worden, er waren hulpverleners en verslavingsartsen en heel veel andere bondgenoten. Hartverwarmend!
– 21 jun. 2019 – Er verscheen vandaag een mooi krantenartikel in De Gelderlander. De journalist heeft goed geluisterd naar ons allemaal
Uit de inspreektekst van onderzoeker Mi Jung van der Velde
Een zomerse zaterdagavond dacht ik bij een klant aan te bellen toen er ineens er nog 4 potige kerels achter een deur vandaan sprongen. Ik schrok me het leplazerus maar het bleken agenten te zijn van het Prostitutie Controle Team. Ik moest onmiddellijk mijn advertentie van Kinky.nl halen en met mijn werk als zelfstandige en belastingbetalende escort stoppen
Het huidig beleid is gericht op handhaving en controle. De gevolgen hiervan zijn voor mij en mijn collega’s verstrekkend. We hebben voor het onderzoek naar stigma en geweld jegens sekswerkers, (uitgevoerd door Soa Aids Nederland in samenwerking met Proud in opdracht van ministerie van Veiligheid en Justitie) met een team van 9 sekswerkers en ex-sekswerkers 300 collega’s op verschillende werkplekken geïnterviewd. Over dit onderzoek straks meer en op het einde ook iets over het Colloborative Governance. Ofwel samenwerkend beleid en waarom het zo belangrijk is om sekswerkers bij het beleid te betrekken. Maar eerst, omdat niet iedereen evenveel praktijkervaring heeft met sekswerk, leg ik uit wat de verschillen zijn tussen de diverse werkvormen en die verschillen zijn best groot
CLUB Er staat een bar, soms een paal om aan te dansen, mannen moeten champagne voor je betalen om met je te mogen práten. Klanten komen vaak in groepen: zakenmannen, voetballers, acteurs, penoze
Voor een uurtje betaalt een klant rond de 180 euro of meer. Meeste clubs hanteren 50/50 basis en na aftrek belastingen hou je 49 of 65 euro over. Ligt eraan of dit je hoofdinkomen is of niet, in welk belastingtarief je zit. Een piccolootje kost rond de 15 euro maar er zijn ook clubs die alleen flessen verkopen. Kan variëren van 90 euro voor de goedkoopste tot een paar honderd of meer, voor de duurste.
Je kan aan drinken ooit meer verdienen dan aan seks. Het mooiste is natuurlijk op de kamer drinken, dan verdien je dubbel. Nog beter, stiekem leeggieten in het bubbelbad en dan: ‘Aah schatje, toe nog een flesje, deze is al leeg, hoe kan dat nu zo snel?’
Ik vond het vroeger leuk werken: ik hou van dansen, van champagne, van het nachtleven maar iedere dag dronken zijn ging mij op den duur tóch een tikje tegenstaan
« Au Salon de la rue des Moulins » (1894) Toulouse-Lautrec
PRIVEHUIS Ik heb goeie herinneringen aan t eerste privéhuisje waar ik gewerkt heb, Het Knuffeltje. Dit bestaat niet meer. Dit was in een rijtjeshuis. In de woonkamer wachtten we op klanten, we keken Oprah Winfrey of een film. Als er een klant aanbelt, dan wordt deze in een separé gezet en dan stellen we ons één voor één voor, de klant maakt zijn keuze en gaat gelijk naar boven. Anders dan in een club willen klanten elkaar absoluut niet zien. Hier komen de stiekeme huisvaders even binnenwippen als ze de hond uit gaan laten
De prijzen zijn vanaf een half uur, sommige huizen bieden ook vluggertjes aan van vijftien minuten. In een gemiddeld privéhuis betaalt een klant 80 euro voor een half uur, de helft is voor de exploitant en na aftrek belastingen krijg je 22 of 29 euro
Nu blijkt uit het onderzoek dat er vrij veel aan onveilige seks wordt gedaan, zoals pijpen zonder condoom. Dat vind ik niet gek. In veel privéhuizen staat Frans-Zonder op de menulijst. De sekswerker kan hier 25 euro voor vragen waar ze niks van af hoeft te staan aan exploitant of belastingdienst. Met Frans-Zonder kan ze haar loon verdubbelen, daarom is onveilige seks heel gebruikelijk in vergunde, legale privéhuizen
MASSAGESALON
Uit het onderzoek naar stigma en geweld is gebleken dat dit een werkplek is waar sekswerkers meer geweld meemaken. Ik denk zelf dat dit te maken heeft dat de grenzen niet duidelijk zijn. Sommigen verlenen alleen een handmatig happy end maar anderen doen ook meer. Klanten blijven aandringen
SM-HUIS
Ik ben ook in een SM-huis geweest om te interviewen. Ik had zelf de indruk, omdat er niet veel gespecialiseerde SM-huizen zijn en de aanschaf van spullen nogal prijzig is, de exploitant van dit specifieke huis een neiging heeft zijn machtspositie te misbruiken en onredelijke eisen stelt aan de sekswerkers, bijvoorbeeld over werktijden. Over een ander SM-huis in het Oosten van het land heb ik weer hele goede verhalen gehoord van een collega die daar werkt
De verdiensten variëren, een vrij groot deel gaat naar het huis vanwege het gebruik van speciaal ingerichte thema-kamers maar sessies kunnen wel langer duren
Foto: Labhandair
ESCORTBUREAU
Als een sekswerker voor een escortbureau werkt dan zit deze meestal thuis te wachten tot het bureau belt voor een klant. Een chauffeur komt je dan ophalen. Prijs gaat door drieën: bureau, chauffeur en sekswerker, en je zit ook nog met de reistijd
Mensen denken dat dit heel onveilig is maar dit is juist een veilige manier van werken. De klant is niet anoniem, je hebt immers zijn adres en andere gegevens. Bovendien doen klanten al paniekerig over het geluid van tikkende hakken in hun straat dus kijk hoe ze reageren op schreeuwende chauffeurs voor hun deur!
RAAMWERK
De prijzen lijken laag maar dat is alleen binnenkomen. Wil de klant tieten zien, standjes, overal moet hij voor bijbetalen. Wil hij alleen maar basis (standje missionaris) dan wordt hij vaak zo snel mogelijk afgewerkt. Over het algemeen kan je heel goed verdienen achter het raam, maar niet iedereen wil zo zichtbaar zijn
TIPPELBAAN
De baan in Nijmegen is een doodlopende straat langs een fietspad met een loods waar je kan rijden, zes parkeerplekken naast elkaar , gescheiden door schotten. Er is bewaking aanwezig en naast de parkeerplaats is een huiskamer. In de huiskamer kunnen sekswerkers een tosti eten, condooms kopen, spuiten omruilen (al wordt heroïne tegenwoordig nog maar weinig gebruikt) of een soa-test laten doen. Behalve verpleegkundig personeel is er ook iedere dag maatschappelijk werk aanwezig
Een hardnekkig misverstand is dat er alleen verslaafde vrouwen op een tippelzone werken. Dit beeld klopt niet. Er werken bijvoorbeeld ook transpersonen, migranten of huisvrouwen die even snel een klantje pakken voor wat extra boodschappengeld
Ik heb op tippelbanen gewerkt nog vóór het vergunningsysteem. Nu heeft iedere sekswerker op een tippelbaan een werkvergunning nodig en heerst er op de meeste tippelzones een uitsterfbeleid, dat wil zeggen dat er geen nieuwe werkvergunningen meer worden uitgegeven
ILLEGALE PROSTITUTIE
Dit is wat ik doe. Ik ben een illegale prostituee. Hallo 🙋🏻♀️Ik sta bij de Kamer van Koophandel ingeschreven als zzp-er en ik betaal belasting net als iedere andere brave burger. Maar tóch ben ik zo’n illegale prostituee
Ik stoor mij aan de term “illegale prostitutie”. Prostitutie was al legaal in Nederland in 1811. Tijdens de Franse bezetting heeft Napoleon bordelen gelegaliseerd omdat zijn leger nogal te lijden had onder syfilis en zo konden er medische controles uitgevoerd worden. Dat veranderde een eeuw later in 1911 met de invoering van het bordeelverbod. Vanaf 1911 dus waren prostituees legaal maar de bordelen illegaal. Sinds de opheffing van het bordeelverbod in 2000 is het precies andersom: nu zijn de bordelen legaal en álle prostituees die niet in bordelen werken, zijn illegaal. Ikzelf noem het liever onvergund omdat veel mensen bij illegale prostitutie een negatief beeld hebben, terwijl het feitelijk alleen iets administratiefs is, namelijk: het niet in bezit hebben van een speciale werkvergunning voor sekswerkers
Sekswerkers ontvangen thuis of in een hotel of gaan zelf naar klanten toe. Zij adverteren op Kinky of Sexjobs en doen hun eigen boekhouding. Ik kies hiervoor want ik wil graag mijn eigen werktijden, prijzen en klanten bepalen. Ik mis wel de gezelligheid met collega’s
Veel gemeenten en bij mijn weten àlle woningcorporaties verbieden prostitutie vanuit een woonhuis, ook als je escort doet en je enkel thuis de telefoon opneemt. Je mag aan huis: een kapsalon beginnen, een pedicure, een tandarts- huisarts- of psychologiepraktijk, een advocatenbureau en zelfs een massagesalon, behalve als je ook het wormvormigaanhangsel masseert, dan mag het weer niet
Een nieuwe opkomende werkvorm die snel aan het groeien is, zijn de minder formele manieren van sekswerk. De contacten worden vaak gelegd via datingsites en -apps. Veel mannen die betaalde sekscontacten zoeken met mannen maken hier gebruik van. Vrouwenprostitutie heeft een lange traditie met ‘hoerhuizen’ en ‘badstoven’ maar mannenprostitutie is net als homoseksualiteit tot voor kort verboden geweest en heeft zich altijd meer in het verborgene afgespeeld. Ook vrouwen zoeken wel eens klanten op datingsites. Soms om politiecontroles te mijden, soms zoeken ze een sugar daddy en zien zij zichzelf niet als sekswerker. Het contact is informeler en de grenzen zijn niet altijd helder, waardoor het risico op onveilige seks en geweld groter is
Buiten dit valt nog veel meer onder sekswerk, zoals porno, webcammen, en paaldansen. Wij hebben ons in dit onderzoek alleen gericht op sekswerk met lijfelijk contact
In het begin werd er door sekswerkers wantrouwend gereageerd maar als zij hoorden dat ik een collega ben, gingen bijna alle deuren open en werd ik gastvrij ontvangen. Ik heb hele mooie gesprekken gehad en het was bijzonder dat zij mij dit vertouwen schonken
Behalve dat we bij werkplekken langs zijn gegaan, hebben wij ook een aantal GGD’s benaderd. De verpleegkundigen hebben voor ons actief geworven. Sekswerkers hebben een groot vertrouwen in de GGD (blijkt ook uit het onderzoek) en zo hebben we toch veel sekswerkers kunnen interviewen die vanuit huis werken, doorgaans een doelgroep die moeilijk te bereiken is. Wij zijn de verpleegkundigen hiervoor dankbaar!
EEN AANTAL VRAGEN UIT HET ONDERZOEK Wat is de reden dat je met sekswerk ben begonnen?
Ik heb veel verschillende redenen gehoord om te starten met sekswerk:
-een psychologie-studente vertelde dat als mannen naakt, ontdaan van alle statussymbolen als dure auto’s, pakken en horloges , op hun kwetsbaarst zijn, en nádat ze zijn klaargekomen, dat ze dan hun meest intieme verhalen vertellen
-iemand die in de zorg werkte, zag dat hier behoefte aan was bij haar cliënten
-veel sekswerkers zeiden dol op seks te zijn
-wat ik ook meermaals gehoord heb, mensen die zijn afgekeurd en niet afhankelijk willen zijn van een uitkering
Financiële onafhankelijkheid is, net als in de meeste andere beroepen, het meest genoemd als reden om te starten met sekswerk.
13% werkt om een drugsverslaving te bekostigen
8% vertelde dat iemand hun dwong om te starten met sekswerk
Hoe tevreden ben je met je werk?
De meesten bleken zeer content:
-het werken met mensen is afwisselend en divers
– heerlijk om geen loonslaaf te zijn, maar veel vrijheid hebben
-en natuurlijk die financiële onafhankelijkheid
De onderzoekers hebben dit vergeleken met mensen uit andere beroepsgroepen en dit blijkt ongeveer gelijk te liggen
Wie weet ervan?
Bijna niemand: de buren weten het niet, vrienden niet, familie niet en soms zelfs niet eens de eigen partner. Vanwege het groot sociaal stigma kiezen veel sekswerkers ervoor om hun werk geheim te houden. Dit kan eenzaam maken. Maar een keuze voor isolement is ook een keuze voor veiligheid
De andere kant van de medaille is de saamhorigheid die onder sekswerkers heerst. Wij delen samen een geheim, wij delen lief en leed. Het is niet zoals op kantoor dat je na een jáár eens een keertje wordt uitgenodigd voor een kopje koffie bij iemand thuis.
Een collega als interviewer schept een band en bouwt vertrouwen. We zitten in hetzelfde bootje. Daarom werkt het zo goed om sekswerkers en ex-sekswerkers in te zetten voor het interviewen van collega’s
ER WAREN OOK VRAGEN OVER GEWELD Mensen denken bij geweld meestal aan fysiek geweld. Dit komt voor maar emotioneel geweld maken sekswerkers het meeste mee. Sekswerkers worden bijvoorbeeld onbeschoft behandeld door medewerkers van het UWV of belastingdienst
Of agenten die vragen stellen als: ‘Hoeveel klanten heb je?‘ en: ‘Vind je het lekker?’ Of dat ze transvrouwen nadrukkelijk aanspreken met ‘hij’ en ‘meneer’
Wat ook onder emotioneel geweld valt en regelmatig voorkomt zijn verliefde klanten en afgewezen klanten. Die worden lastig. Willen alles weten of volgen sekswerkers naar huis
Het ongewenst ge-out worden door haatdragende ex-vriendjes gebeurt helaas ook regelmatig
Wat bleek uit dit onderzoek is dat 79% van de sekswerkers het afgelopen jaar geen aangifte van geweld heeft gedaan! Uit angst voor: discriminatie, privacyschending, juridische consequenties en woninguitzettingen. De pakkans na het overvallen of mishandelen van een sekswerker is laag en criminelen weten dit maar al te goed!
Ik heb verschillende verhalen gehoord van sekswerkers die beroofd zijn. Een vrouw die ik interviewde is het ook overkomen. Ze dacht open te doen voor een klant maar toen zij nietsvermoedend de deur achter hem dicht wilde doen, wurmde zich nog iemand naar binnen, met een mes in zijn hand. ‘Waar is je geld!’ riepen ze. ‘Je staat al de hele dag online!’ Zij heeft hier geen aangifte van gedaan, bang dat de politie dit door zou geven aan de woningstichting en zij dakloos zou raken. Nu wacht zij de klanten buiten op, zodat ze die altijd ziet aankomen. Als ze er geen prettig gevoel bij heeft, loopt zij onopvallend door
Een andere sekswerker vertelde over een klant die voor 2 uur betaald had en, nadat hij de volle 2 uur benut had, eiste hij zijn geld terug. Zo niet, dan zou hij de politie bellen, want wat zij deed was illegaal. Laat het even tot u doordringen! Het is zover gekomen dat kwaadwillende klanten,sekswerkers bedreigen met het bellen van de politie!
Een vrouw achter het raam in Eindhoven had ruzie met een boze klant, en toen de politie arriveerde moest zij het geld teruggeven. Mijn collega-interviewers hoorden soortgelijk verhalen op de Wallen in Amsterdam. Als op de noodknop wordt gedrukt komen als eerste de beheerders en exploitanten aanhollen maar er gaat eveneens een belletje af bij de politie dus die komen ook altijd. De politie wil dat het probleem wordt opgelost en dat gaat kennelijk het makkelijkst als de sekswerker het geld teruggeeft aan de klant. De vrouw waarmee ik sprak, was in Afrika geboren met veel ontzag voor politie: ‘Als politie iets zegt, dan moet je dat doen…’ Maar ze vond het niet leuk, die klant had al gebruik gemaakt van haar lichaam, zo zei zij dat
Ik heb ook heftige verhalen gehoord van de straatwerkers zonder tippelvergunning. Sekswerkers zonder tippelvergunning mogen geen klanten afwerken op de beveiligde zone Maar buiten deze straat mogen zij ook niet werken, dan krijgen zij een serieus hoge boete. Zij moeten dan onvergund gaan tippelen om de boetes te betalen die zij kregen voor onvergund tippelen!? Het gevolg is dat zij met hun klanten naar het bos gaan, de haven, leegstaande panden, ver weg uit het zicht de politie. Ik heb hartverscheurende verhalen gehoord.
Een straatwerker was verkracht en liep met het sperma langs haar benen naar het politiebureau. Er is geen DNA opgenomen want ze was vrijwillig met die klant meegegaan, daarom is het geen verkrachting, aldus de politie-agent. Als ze de tippelbaan op rijden, wéten klanten dat er beveiliging zit en dat ze zulke dingen niet ongestraft kunnen doen!
Speciale zorgen maak ik mij over transgender-sekswerkers, migranten-sekswerkers en sekswerkers met een verslaving . Zij hebben een dubbel stigma én lopen een verhoogd risico op geweld blijkt uit ons onderzoek, en een exploitant neemt ze vaak niet aan. Omdat er overal in heel Nederland ramen door gemeenten worden opgekocht, en op de laatste overgebleven tippelzones nieuwe tippelpasjes niet verstrekt worden werken deze minst populaire sekswerkers vaak noodgedwongen en ongezien in de onvergunde prostitutie thuis of onvergund op straat buiten de beveiligde tippelbaan
Vorig jaar is een transvrouw in Arnhem vermoord tijdens haar werk toen zij klanten ontving in een woonhuis. Haar naam is Bianca
Ook vorig jaar heeft een hele lieve vriendin van mij uit Eindhoven, Jessica, ook een transvrouw, ook tijdens haar werk, afschuwelijk veel geweld meegemaakt. Wonderwel heeft zij het overleefd en heeft ze er geen lichámelijke klachten aan overgehouden…
Ik ben bang. Er ligt een wetsvoorstel om een landelijke vergunningsplicht in te voeren voor sekswerkers. Alle
sekswerkers zonder vergunning worden illegaal en riskeren een boete van, jawel, 20.000 euro
Er kunnen verschillende redenen spelen om geen vergunning aan te willen of kúnnen vragen zoals:
-niet geregistreerd willen staan vanwege het stigma,
-angst voor privacy schendingen,
-het risico op datalekken
-of niet uit een EU-land afkomstig zijn
Sekswerkers bedienen heeeel veel mannen, en de meeste klanten zijn leuke en aardige kerels, maar áf en toe
dan kan er wel eens een rotzak tussen zitten. Rotzakken zullen speciaal op zoek gaan naar sekswerkers die illegaal werken. Geef die rotzak niet die kans! Mijn vrees dat méér sekswerkers méér geweld gaan meemaken als dit wetsvoorstel erdoorheen komt
Wij, iedereen die hier en op dit symposium aanwezig is, wij allemaal, wij willen een sector waar geweld door niemand meer geduld wordt waar álle sekswerkers, met, of zonder vergunning ongeacht gender, seksuele oriëntatie, verblijfsstatus, leeftijd, levensstijl of werkvorm veilig zijn. Waar wij bondgenoten kunnen zijn
Ik heb wel een idee hoe wij dit kunnen doen! Ik ben een paar keer bij de klankbordgroep voor sekswerkers in Amsterdam geweest bij P&G292. Dit is een samenwerking met verschillende partijen zoals de gemeente, GGD en HVO-Querido, een zorgorganisatie.
Ik vind deze klankbordgroep bijzonder inspirerend. Deze wordt goed bezocht en er wordt echt naar sekswerkers geluisterd. Bijvoorbeeld dat na overleg , de ramen niet om 2 uur ’s nachts dicht zijn gegaan zoals eerst het plan was, maar om 6 uur ’s ochtends, omdat de sekswerkers dit een veiliger tijdstip vinden om naar huis te gaan. Sekswerkers oefenen daadwerkelijk invloed uit op het gemeentelijk beleid! Ik denk dat het belangrijk is om iedereen bij het sekswerkbeleid te betrekken: de sekswerkers, de GGD,
hulpverlening, gemeente, politie, maar ook bijvoorbeeld klanten, exploitanten en woningstichtingen!
Dit is het samenwerkend beleid! Luister naar ons! Wij zijn de eersten die belang hebben bij een sector zonder dwang en uitbuiting. We hebben in meer gemeentes klankbord- en participatiegroepen nodig
Dank u voor uw aandacht
HOE HET VERDER GING-toevoeging najaar 2019
In 2019 heb ik met Minke een opleiding gevolgd tot Participatief Actie Onderzoeker. Het doel van een participatief actie onderzoek is om samen, met álle betrokkenen creatieve oplossingen te vinden om samen actief tot een positieve verandering te komen. Het was voor mij een hele stap om weer naar school te gaan maar ik ben blij dat Minke mij overgehaald heeft en nu is Madelon van de 7Senses Academie toevallig de leukste en meest inspirerende lerares die ik ooit gehad heb!
We hadden de theorie inmiddels al afgerond en we wilden gaan starten met onze stage, tevens ons 1e actieonderzoek, maar gek genoeg was lang niet iedereen enthousiast… Lokale organisaties bleken geen medewerking te willen verlenen uit angst voor woedende ambtenaren en het risico gemeentelijke subsidies mis te lopen?
We hadden dus nog géén idee in welke gemeente… toen we een kort praatje op het sekswerk-congres van het CCV mochten houden over ons actie-onderzoek. In de pauze kwam Hadeline van de gemeente Tilburg ons aflopen. Hoe bijzonder dat is, dat iemand van de gemeente zélf aan sekswerkers vraagt of zij mee willen denken aan het nieuw te vormen sekswerk-beleid. Hartverwarmend! Dank je wel Hadeline
Bij binnenkomst in de lobby stond het voltallige personeel
bij elkaar geklit te fluisteren. Toch wisselde ik in de lift zoals gebruikelijk mijn onopvallende zwarte schoenen in voor high heels uit mijn handtas en ik tippelde naar de afgesproken hotelkamer. De deur ging open en toen stonden er vijf mensen voor mijn neus. Iedereen had zijn kleren aan en ze keken er erg plechtig bij
Ik wist dat ik heus nog wel een keer een prostitutie controle krijgen, en ik had al helemaal bedacht wat ik deze keer zou zeggen maar toen ik ineens in een volle hotelkamer stond ging het toch heel anders dan mijn plan.
Grote Smurf dreigde mij met hoge boetes voor iedere dag dat mijn advertentie nog online stond en dit zou volgens hem zijn om mensenhandel tegen te gaan. Maar wat heb ik dan met mensenhandel te maken? Ik sta ingeschreven bij de Kamer van Koophandel, ik heb een btw-nummer en ik betaal netjes mijn belastingen net als iedere andere brave burger. Dit is nog altijd een legaal beroep, maak ons niet illegaal.
Sekswerk is een baan. Misschien geen gewone baan maar het is wel mijn baan, mijn inkomen, dagbesteding, mijn zelfstandigheid, mijn vrijheid. Ik stop niet.
Als je een prostitutie controle krijgt dit zijn belangrijke vragen die je moet stellen: Meer info in de folderKen je recht!
Bent u allemaal van de politie of zijn er ook andere toezichthouders bij?
Zo ja, van welke instantie(s) bent u toezichthouder? Andere handhavers kunnen bijvoorbeeld van de sociale dienst zijn, de woningbouw (overtreding huisvestingsverordening) of de belastingdienst. •Wat is uw naam en kunt u zich legitimeren? Zij zijn verplicht zich te legitimeren en te vertellen wat hun functie is.
Waarom bent u hier: wat komt u doen en wat is de aanleiding? Zij moeten jou uitleggen wat de reden en het doel van het huisbezoek is. Aanleiding kan bijvoorbeeld een advertentie op Kinky zijn. Ze mogen alleen vragen stellen die te maken hebben met het doel waarvoor ze komen, bijvoorbeeld om te bepalen of je thuis werkt en/of je een vergunning nodig hebt.
Bent u hier vanwege een bestuursrechtelijke controle of voor een strafrechtelijk onderzoek? Als ze als reden geven dat het om het opsporen van mensenhandel gaat, dan valt dat onder het strafrecht. Vraag dan of je verdachte bent: zo ja, dan mogen ze alleen binnen met een huiszoekingsbevel en hoef je hun vragen niet te beantwoorden. Ben je geen verdachte, maar denken ze bijvoorbeeld dat je slachtoffer bent, dan hoef je ze ook niet binnen te laten. Er is geen regel in het strafrecht die (mogelijke) slachtoffers verplicht de politie binnen te laten (behalve wanneer ze een huiszoekingsbevel hebben) of antwoord op vragen te geven. Zeg dat je hun bezorgdheid waardeert en biedt eventueel aan om op een ander moment een afspraak te maken voor een gesprek op het politiebureau of een andere plaats van jouw voorkeur: “Als u met mij wilt praten prima, dan maak ik graag een afspraak op een ander moment”.
