In de workshop Ken je recht! leer je meer over je rechten tijdens politiecontroles en ga je deze oefenen door middel van verschillende rollenspellen. Voor meer info over deze workshop zie deze pagina. Neem contact op als jij en je collega’s hier interesse in hebben. Er zijn minimaal 6 deelnemers nodig. Aan sekswerkers gratis!
Stappenplan voor sekswerkers
bij politiecontroles
Marjan Wijers (Jurist en onderzoeker met als specialisatie mensenrechten en sekswerkersrechten)
Bernard de Leest (Advocaat gespecialiseerd in sociaal verzekeringsrecht en bestuursrecht)
Mischa (Wild Thing)
Wat te doen als onverwachts de politie voor je neus staat?
Het kan gebeuren dat je denkt een afspraak met een klant te hebben, maar je doet je deur open en het blijkt politie te zijn. Of je belt aan bij een flat en er zitten een aantal agenten binnen.
Moet je de politie of andere toezichthouders in je woning binnenlaten?
Of je ze binnen moet laten hangt af van met welk doel ze voor je deur staan en of ze daar als ‘toezichthouders’ staan of als ‘politie’. In het eerste geval gaat het over het bestuursrecht, waar een meewerk-plicht geldt. In het tweede geval gaat het over het strafrecht, waar je niet hoeft mee te werken. Dat moet je dus als eerste zien uit te vinden.
Staan ze er als toezichthouder (bijv. om vergunningen te controleren of om te controleren of je niet werkt terwijl je een uitkering hebt), dan geldt het bestuursrecht en moet je in beginsel meewerken. Maar om binnen te komen moeten ze wel toestemming van jou hebben. Daarvoor moeten ze een formulier bij zich hebben dat je moet ondertekenen.
Staan ze er als politie voor een strafrechtelijk onderzoek (dan moet je dus verdacht worden van (betrokkenheid bij) een misdrijf), dan hoef je niet mee te werken. Om binnen te komen hebben ze dan een huiszoekingsbevel nodig. Hebben ze dat niet, dan hoef je ze niet binnen te laten. Je hoeft ze ook geen informatie te geven.
Bestuursrechtelijk controle
Meestal zal het om een bestuursrechtelijke controle gaan. Vaak gaat het om een gemengd controleteam, bijv. gemeentelijke prostitutiecontrole, woningbouw en sociale dienst. Ze moeten dan kunnen aangeven in naam van welke instantie en met welk doel ze voor je deur staan. Dat geldt voor ieder lid van het controleteam afzonderlijk. Ieder lid moet zich ook afzonderlijk kunnen legitimeren. Dat kun je dus allemaal vragen.
In beginsel moet je meewerken aan bestuursrechtelijke controles. Je hebt de plicht om informatie te verstrekken en je moet antwoord geven op hun vragen. Ze mogen echter niet zonder jouw toestemming je woning binnenkomen en ze mogen alleen vragen stellen die te maken hebben met het doel van de controle.
Ze mogen alleen je woning binnen komen met jouw toestemming
Om binnen te komen moeten ze jou om toestemming vragen. Ze moeten je ook uitleggen wat de gevolgen zijn als je niet meewerkt. Als je bijvoorbeeld een uitkering van de sociale dienst hebt, kan dit gevolgen hebben voor je recht op een uitkering. Maar het kan ook zijn dat niet meewerken geen gevolgen heeft. Ook dat moeten ze meedelen. In dat geval hoef je ze dus ook niet binnen te laten!
Als ze binnen willen komen moeten ze daarvoor een formulier bij zich hebben dat jij moet tekenen en waarin je verklaart toestemming te geven (‘Informed Consent formulier’). Als je toestemming geeft om binnen te komen, betekent dit niet dat ze automatisch in alle kastjes en kamers mogen kijken. Daarvoor moeten ze elke keer opnieuw toestemming vragen en moet jij elke keer opnieuw een Informed Consent formulier tekenen. Hebben ze geen formulier of zeggen ze hier niets over, vraag er dan zelf naar. Als ze geen formulier bij zich hebben, laat je ze niet binnen. Als ze toch binnenkomen zonder jouw toestemming is alles wat ze daarna vinden onrechtmatig verkregen en onbruikbaar als bewijs. Het ondertekende formulier is dus superbelangrijk voor hen!
Ook goed om te weten: handhavers van de belastingdienst en sociale dienst en andere toezichthouders mogen geen computers of telefoons meenemen. Dat mag alleen in het kader van een strafrechtelijk onderzoek.
Vind uit waarom ze voor jouw deur staan: stel vragen!
Belangrijke vragen die je moet stellen:
- Bent u allemaal van de politie of zijn er ook andere toezichthouders bij?
- Zo ja, van welke instantie(s) bent u toezichthouder?
Andere handhavers kunnen bijvoorbeeld van de sociale dienst zijn, de woningbouw (overtreding huisvestingsverordening) of de belastingdienst.
•Wat is uw naam en kunt u zich legitimeren?
Zij zijn verplicht zich te legitimeren en te vertellen wat hun functie is. - Waarom bent u hier: wat komt u doen en wat is de aanleiding?
Zij moeten jou uitleggen wat de reden en het doel van het huisbezoek is. Aanleiding kan bijvoorbeeld een advertentie op Kinky zijn. Ze mogen alleen vragen stellen die te maken hebben met het doel waarvoor ze komen, bijvoorbeeld om te bepalen of je thuis werkt en/of je een vergunning nodig hebt. - Bent u hier vanwege een bestuursrechtelijke controle of voor een strafrechtelijk onderzoek? Als ze als reden geven dat het om het opsporen van mensenhandel gaat, dan valt dat onder het strafrecht. Vraag dan of je verdachte bent: zo ja, dan mogen ze alleen binnen met een huiszoekingsbevel en hoef je hun vragen niet te beantwoorden.
Ben je geen verdachte, maar denken ze bijvoorbeeld dat je slachtoffer bent, dan hoef je ze ook niet binnen te laten. Er is geen regel in het strafrecht die (mogelijke) slachtoffers verplicht de politie binnen te laten (behalve wanneer ze een huiszoekingsbevel hebben) of antwoord op vragen te geven. Zeg dat je hun bezorgdheid waardeert en biedt eventueel aan om op een ander moment een afspraak te maken voor een gesprek op het politiebureau of een andere plaats van jouw voorkeur: “Als u met mij wilt praten prima, dan maak ik graag een afspraak op een ander moment”.
Voorbeeld correct gedrag: “Ik ben toezichthouder van de Sociale Dienst. Wij vermoeden dat u werkzaam bent als sekswerker. Dat heeft u niet gemeld. U hoeft mij niet binnen te laten, maar als u dat niet doet kan dat gevolgen hebben voor uw uitkering. Om binnen te komen heb ik uw toestemming nodig. U geeft dit door dit formulier te ondertekenen”.
Mag de politie zich voordoen als klant?
Ja dat mag, maar zodra ze voor je deur staan, moeten ze zich bekend maken.
Wanneer de politie als toezichthouder voor je deur staat, gelden de bovenstaande regels voor toezichthouders (bestuursrecht). Als ze als argument mensenhandel aanvoeren, moet er een strafrechtelijk onderzoek zijn en gelden de strafrechtelijke regels zoals hierboven beschreven.
Onderteken altijd bij iedere toestemming het Informed Consentformulier! Handhavers/toezichthouders mogen alleen jouw woning betreden als je daar toestemming voor geeft. Als zij binnen zijn moeten zij jou altijd vragen of ze in kastjes of andere kamers mogen kijken en moet je steeds opnieuw het Informed Consent formulier tekenen.
Bedenktijd
Je mag op ieder moment je gegeven toestemming intrekken. Wees duidelijk als je toestemming weigert of intrekt. Als niet meewerken gevolgen kan hebben, maar je even niet weet of je ze wel wilt binnenlaten kun je bedenktijd vragen van bijvoorbeeld een kwartier. Dat heet in het bestuursrecht een hersteltermijn vragen. Deze moeten ze geven.
Gevolgen als je niet meewerkt
Zij moeten duidelijk maken wat de gevolgen voor jou zijn als jij niet meewerkt. Als je bijvoorbeeld een uitkering hebt, kan die beëindigd worden of als je zwart werkt kan je een belastingaanslag krijgen. Als je thuis werkt zonder vergunning terwijl zij vinden dat je een vergunning nodig hebt, kan je een boete krijgen of kunnen ze met dwangsommen dreigen als je toch doorwerkt.
Als het gaat om controle op mogelijke overtreding van de huisvestingsverordening (je gebruikt je huis voor andere doelen dan toegestaan) kunnen ze ook dreigen met huisuitzetting als je niet meewerkt.
Dreigen ze met huisuitzetting, dwangsommen of boetes, of krijg je een bevel tot huisuitzetting, neem zo snel mogelijk! contact op met Sekswerk Expertise. Wij hebben een uitstekend juridisch team met een aantal heel gedreven advocaten. Je mag mij natuurlijk ook altijd bellen, ik ben ook lid: 0031 6 1530 3381
Toezichthouders mogen alleen vragen stellen die betrekking hebben op het doel van de controle! Dat geldt ook voor de politie in hun rol van toezichthouder.
Als een handhaver intimiderende vragen stelt of vragen waar ze niets mee te maken hebben, bijvoorbeeld over je vriend of je seksleven, zeg dan dat je een klacht gaat indienen, vraag zijn/haar naam en maak een foto van deze persoon. Je hoeft natuurlijk geen antwoord te geven op zulke vragen. Als diegene zijn naam niet wil geven kan je zeggen dat je aanneemt dat zijn of haar werkgever wel weet wat hij of zij wanneer doet, dus “maakt u zich geen zorgen, ik kom er wel achter”.
TIP: Neem altijd alles op je telefoon op!
Dit is belangrijk bewijs als ze buiten hun boekje gaan of zich intimiderend of onbeschoft gedragen en je daarover later een klacht wilt indienen. Als je duidelijk met de telefoon in je hand laat zien dat je het gesprek opneemt, zal een agent het niet snel aandurven om buiten zijn bevoegdheden te treden. Maar je hoeft niet per se te zeggen dat je het gesprek opneemt, je mag ook stiekem opnames maken.
Wees voorbereid. Zorg dat je altijd genoeg geheugen in je telefoon hebt en hou de opnameknop van de spraakrecorder bij de hand. Oefenen met rollenspellen tijdens een workshop wat je moet doen als ze voor je deur staan helpt ook!
Wat moet je weten?
Zodra gedreigd wordt met een boete gelden de waarborgen van het strafrecht. Vanaf dat moment hoef je niet meer mee te werken. Een van de regels van het strafrecht is dat je niet aan je eigen veroordeling hoeft mee te werken. Dat geeft dus wel een beetje rare situatie.
Aan de ene kant kunnen toezichthouders en handhavers je op grond van het bestuursrecht dwingen om mee te werken (en ben je daartoe wettelijk verplicht). Maar aan de andere kant kunnen ze je meestal geen boete meer opleggen op grond van de informatie die ze zo hebben gekregen, omdat ze die informatie hebben gekregen dankzij jouw medewerking (en voor het strafrecht hoef je nou juist niet mee te werken).
Leggen ze dan toch een boete op, dan is het altijd zinvol om hiertegen bezwaar te maken.
Maak binnen 6 weken bezwaar!
Let bij bij bezwaar maken tegen besluiten van de overheid goed op. De bezwaartermijn is maar 6 weken vanaf het moment dat je het besluit hebt ontvangen. Dat lijkt best lang, maar is in de praktijk best kort.
Zorg dat je de lokale regels kent!
Niet elke gemeente heeft hetzelfde beleid. Lees het hoofdstuk over prostitutie in de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) van jouw gemeente. Dit is te vinden op de website van de gemeente. Sommige APVs verbieden thuiswerk helemaal, andere staan thuiswerk toe mits je niet uitgebreid adverteert of ‘bedrijfsmatig’ werkt. Maar wat ‘bedrijfsmatig’ is, is lang niet altijd duidelijk. In andere APVs staat helemaal niets over thuiswerk.
Soms dreigen ze met dwangsommen als je niet onmiddellijk je advertentie van internet haalt. Als dit niet duidelijk in de APV staat beschreven, is dit niet altijd waar. Mocht je een (voornemen tot) dwangbevel in de bus krijgen, dan kan je altijd bezwaar hiertegen aantekenen en eventueel naar de rechter. Bezwaar aantekenen moet je wel binnen zes weken. Neem daarom zo snel mogelijk contact op met Sekswerk-Expertise
Klacht indienen
Bestuursorganen, zoals de gemeente, zijn meestal gevoelig voor klachten.Een ambtenaar kan zijn of haar baan verliezen als ze hun integriteitsbelofte schenden. Een klacht kan bijvoorbeeld gaan over intimidatie of onbeschoft gedrag, over vragen die niets te maken hebben met het doel van de controle, of over zonder toestemming binnen komen of zonder toestemming kastjes opentrekken.
Voorbeelden van opmerkingen die niet mogen zijn: “Wat je doet is slecht, je moet eruit”, “Wat doet zo’n leuk meisje als jij in de prostitutie”, “Getrouwd? In deze business?”, of tegen een transvrouw steeds ‘mijnheer’ zeggen. Soms gaat het om dingen die de politie/toezichthouders ook gewoon hadden kunnen vragen zonder met veel tamtam binnen te vallen en al je buren te alarmeren. Dat kan ook een reden voor een klacht zijn.Dat geldt bijvoorbeeld ook voor een buurtonderzoek. Als ze een onderzoek naar jou doen, moeten ze met het lichtste middel beginnen, dat wil zeggen een gesprek met jou. Een buurtonderzoek is een zwaar middel met grote gevolgen en zou het laatste moeten zijn wat ze doen.
Een klacht moet je indienen bij het bestuursorgaan waar het over gaat. Hoor je niets binnen 6 weken, dan kan je naar de Nationale Ombudsman.
Wil je een klacht indienen of twijfel je daarover, aarzel dan niet om contact met me op te nemen!
Het verschil tussen strafrecht, bestuursrecht en civiel recht
Er zijn verschillende soorten recht. Met welk soort recht je te maken krijgt, is afhankelijk van waarom de politie voor je deur staat.
Het meest bekende rechtsgebied is natuurlijk het strafrecht. In het strafrecht beoordeelt de de rechter of iemand een strafbaar feit heeft gepleegd (zoals bijvoorbeeld winkeldiefstal) en daarvoor gestraft moet worden.Als de politie je vertelt dat je het recht hebt om te zwijgen en dat alles wat je zegt tegen je gebruikt kan worden (de zogenaamde cautie) dan weet je dat je met het strafrecht te maken hebt.
Als je verdacht wordt van een strafbaar feit, heb je een aantal rechten zoals het zwijgrecht. Je hoeft dan geen antwoord te geven op vragen van de politie. Ook hoef je de politie niet in je woning toe te laten, zij hebben hier een huiszoekingsbevel van de Officier van Justitie voor nodig.Als ze geen huiszoekingsbevel hebben en jij geen toestemming hebt gegeven en de politie komt toch binnen, kan niks wat in jouw huis gevonden wordt als bewijs tegen jou worden gebruikt.Een ander belangrijk recht dat je hebt als verdachte van een strafbaar feit is het recht op een zelfgekozen advocaat tijdens een politieverhoor.
Het kan ook zijn dat de politie zegt dat ze denken dat je slachtoffer van mensenhandel of een ander misdrijf bent. Ook dan hoef je ze niet binnen te laten. Wanneer ze aandringen kan je aanbieden om een afspraak te maken voor een gesprek op het politiebureau of een andere plaats van jouw voorkeur.
Als de politie zelfstandig werkende escorts of thuiswerkers controleert op vergunningen is het bestuursrecht van toepassing.Je bent dan geen verdachte. Het niet hebben van de juiste vergunningen is geen misdrijf maar een administratieve overtreding.
In het bestuursrecht gaat het over besluiten van de landelijke overheid en de gemeentes. Bijvoorbeeld over belastingrecht, uitkeringen, bouwvergunningen of prostitutievergunningen. Ook het vreemdelingenrecht valt onder bestuursrecht. Als de vreemdelingenpolitie voor je deur staat en je hebt niet de juiste verblijfspapieren, moet je toch meewerken, ook al kan dit betekenen dat je uitgezet kan worden. Ze moeten zich wel legitimeren als vreemdelingenpolitie.
Het is belangrijk in welke rol de politie voor je deur staat: als politie op grond van het strafrecht of als toezichthouder op grond van het bestuursrecht. Als de politie bestuursrechtelijk opereert, handelt ze altijd in naam van een bestuursorgaan. Dat geldt ook voor andere toezichthouders. Ze moeten altijd kunnen aangeven in naam van welke instantie en met welk doel ze voor je deur staan. Anders dan in het strafrecht, moet je in beginsel altijd meewerken aan bestuursrechtelijke controles.
Een ander recht wat voor sekswerkers van belang kan zijn is het civiele recht, ook wel burgerlijk recht of privaatrecht genoemd.Het civiele recht regelt de juridische verhoudingen tussen burgers en/ of bedrijven onderling. Als een persoon of een bedrijf bijvoorbeeld iets kwaadaardigs over jou op internet plaatst, kan jij zelf, buiten de politie om, een civiele procedure aanspannen tegen die persoon of dat bedrijf zodat dit van internet moet worden afgehaald. Als je hiermee te maken krijgt, neem contact op met Sekswerk-Expertise. Je mag mij natuurlijk ook mailen/ bellen/ appen
